GTİP, Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu için kullanılan kısaltmadır. 12 haneden oluşan GTİP, uluslararası ticarette ürünlerin tanımını ve ayrımını yapmak amacıyla kullanılmaktadır. Dünyanın farklı yerlerinde üretilen ürünler için GTİP kullanılarak detaylı bilgiye kolayca ulaşılabilmektedir.

GTİP, Dünya Gümrük Örgütü (WCO) tarafından standart hale getirilen Armonize Sistem (HS Code) çerçevesinde oluşturulan ve tüm dünyada ürünlerin tanımlanması ve sınıflandırılması için kullanılan 12 haneli bir koddur. Bu kodun yapısı şu şekildedir:

• İlk 6 Hane: Armonize sistem tarafından belirlenir ve bu haneler, ülkeler tarafından herhangi bir değişiklik yapılmadan evrensel olarak kabul edilir.
• Sonraki 2 Hane: İlk 8 haneye ek olarak, aynı bölgedeki ülkeler için (örneğin, tüm Avrupa Birliği üyesi ülkeleri ve Türkiye) ortak bir şekilde belirlenir.
• Son 4 Hane: Bu haneler, ürünün hangi ulusa ait olduğunu gösterirken, son kalan iki hane ile beraber ürünün tam istatistik kodu belirlenmiş olur.

Armonize Sistem (HS Code) Nedir?

Dünya Gümrük Örgütü’ne bağlı 170’den fazla ülkede kullanılan ürün kodlama sistemine Armonize Sistem (Harmonized Commodity Description and Coding System, HS Code) denilmektedir. Armonize sistemin kullanım alanları şunlardır:

• Gümrük Vergilerinin Tespitinde: Ürünlerin gümrük tarifelerine göre sınıflandırılması ve uygulanacak vergi oranlarının belirlenmesinde temel bir rol oynar.
• Uluslararası Ticaret İstatistiklerinin Tutulmasında: Ülkeler arası ticaretin izlenmesi ve analiz edilmesi amacıyla istatistiklerin düzenlenmesine yardımcı olur.
• Menşe Kurallarının Saptanmasında: Ürünlerin menşe ülkesinin belirlenmesine yardımcı olur, bu da ticaret anlaşmalarının uygulanmasında önemli bir adımdır.
• Yerel Vergilerin Tespit Edilip Toplanmasında: Yerel yönetimlerin gümrük vergilerini belirlemesi ve toplaması için gereklidir.
• Ticaret Müzakerelerinde: Dünya Ticaret Örgütü toplantılarında, ülkeler arasında yapılan ticaret müzakerelerinde önemli bir referans noktasıdır.
• Nakliye Vergileri ve İstatistikleri İçin: Ürünlerin taşınması sırasında uygulanacak vergilerin belirlenmesinde kullanılır.
• Dış Ticaretin Kontrolüne Bağlı Ürünlerin İzlenmesinde: Örneğin, atıklar ve ozon tabakasına zarar veren kimyasallar gibi kontrol altındaki ürünlerin izlenmesinde kullanılır.